Rekabet Kurulu’nun 2023-3-003 dosya numaralı, 23-10/166-52 sayılı ve 23.02.2023 tarihli kararı kapsamında; Rekabet Kurumu tarafından resen incelenen somut olayda ilgili Colastin Sağlık Ürünleri A.Ş. (“Teşebbüs”) hakkında yeniden satıcılarının satış fiyatının tespit edilmesi suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunu’nun (“Kanun”) 4. maddesinin ihlal ettiği şüphesiyle ön kanı oluşmuştur. Rekabet Kurulu’nun kararı ile Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına karar verilmiştir.
Kanun’un 4. maddesi uyarınca amacı ve etkisi rekabeti engelleme, sınırlama veya bozma olan teşebbüsler arası anlaşmalara, uyumlu eylemlere ve Teşebbüs birliklerinin kararlarına karşı bir yasaklama getirmektedir. Bu hükmün temel amacı, her bir teşebbüsün kendi ticari politikalarını ve piyasadaki faaliyetlerini tek başına diğer teşebbüslerden bağımsız olarak serbest piyasa koşullarında etkin rekabetin gerçekleşmesini sağlamaktır. Anılan kapsamda yatay ve dikey ilişkideki teşebbüsler arasındaki rekabetin etkin kılınması amaçlanmaktadır.
Yeniden Satış Fiyatının Tespitine İlişkin Değerlendirmeler
Kanun’un 4. maddesinin 2. fıkrası kapsamında özellikle hangi hallerin ihlal kapsamında yer aldığı düzenlenerek “mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kar gibi unsurlar ile her türlü alım yahut satım şartlarının tespit edilmesi” bu hâllerden biri olarak sayılmaktadır. Mevcut dosya bakımından sağlayıcı ile perakende satış kanalında faaliyet gösteren satıcıların değer zinciri üzerinde farklı seviyelerde faaliyet göstermeleri nedeniyle aralarındaki ilişkinin dikey ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Aynı seviyede faaliyet gösteren teşebbüsler arasındaki sözleşmeler yatay; üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren iki ya da daha fazla Teşebbüs arasında belirli mal veya hizmetlerin alımı satımı veya yeniden satımı amacıyla yapılan sözleşmeler ise dikey anlaşmalardır. Kanun’un 4. maddesi yatay anlaşmaların yanı sıra dikey anlaşmalardaki rekabet ihlalini de koruma altına almaktadır. Dikey anlaşma mahiyetindeki yeniden satış fiyatının belirlenmesi (“YSFB”) uygulamaları da Kanun’un 4. maddesinde yasaklanan eylemler arasında yer almaktadır.
Sağlayıcılar tarafından sağlanan hizmet ve mal tedarikine ilişkin alıcıların gerçekleştirecekleri satışlarda sadece azami fiyatların ve tavsiye niteliğindeki fiyatların belirlenebilir. Bunun dışında özellikle asgari veya sabit fiyat belirleme başta olmak üzere yeniden satış fiyatının belirlenmesine yönelik serbest piyasa koşullarına aykırı rekabeti engelleyici davranışlar Kanun kapsamında rekabet ihlali oluşturacaktır.
Yeniden Satış Fiyatının Tespitine İlişkin Delillerin Değerlendirilmesi
Somut olayın WhatsApp yazışmalarında ilgili Teşebbüs ’ün yeniden satıcı olan bir firmanın pazar yeri ve internet sitesi satışlarının fiyat takibini yaptığı ve bu firmanın belirlenen fiyattan düşük fiyata ürün satması halinde satıcı ile iletişime geçerek fiyatlarını revize ettirdiği anlaşılmaktadır. Sağlayıcı teşebbüsler akdetmiş oldukları dikey anlaşmalara açık hüküm koymak suretiyle alıcının satış fiyatını doğrudan belirlemelerinin yanı sıra, aynı ihlali değişik uygulamalar vasıtasıyla dolaylı yollarla da gerçekleştirebilmektedirler. Alıcıya tavsiye edilen fiyatlara uyulmaması durumunda anlaşmanın sona erdirilmesi ve alıcıya mal veya hizmet tedarik edilmemesi yoluyla tehdit edilmesi ya da fiilen cezai yaptırımların uygulanması da bu ihlalin uygulamalarından biridir.
Somut olaydaki bir başka bulguda ilgili Teşebbüs ‘ün Türkiye Satış Müdürü tarafından Whatsapp üzerinden gönderilen mesajın bir toplu mesaj olduğu ve tüm yeniden satıcılara gönderilen bir uyarı metni içerdiği anlaşılmakta olup ilgili metinde yeniden satış fiyatlarının gönderilen fiyat listelerinden farklı olması durumunda Teşebbüs avukatlarının marka hakkını kullanarak ticariyi ilişkiyi sonlandıracağı ifade edilmektedir. Bu tür yeniden satış fiyatının dolaylı yoldan belirlenmesi uygulamaları da Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında rekabet ihlali mahiyetinde olacaktır.
Dosya kapsamındaki bulgular nazara alınarak dikey ilişkide ilgili Teşebbüs’ ün yeniden satış fiyatlarının tespitine yönelik yönlendirici ve serbest piyasa koşullarındaki rekabeti engelleyici davranışta bulunulduğu gerekçesiyle ilgili Teşebbüs hakkında ihlal kararı verilmiştir.
SONUÇ
Rekabet Kurulu’nun 22.12.2022 tarihli ve 22-56/875-M(4) sayılı kararları uyarınca yürütülmekte olan soruşturma kapsamında ilgili Teşebbüs tarafından uzlaşma talep edilmiştir.
Rekabet Kurulu’nun 16.02.2023 tarihli, 23-09/142-MUA sayılı ara kararına istinaden ilgili Teşebbüs tarafından gönderilen nihai uzlaşma metni 20.02.2023 tarih ve 35801 sayı ile süresi içerisinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. Rekabet Kurulu uzlaşma talebini kabul etmiş ve soruşturma kapsamında yeniden satış fiyatının belirlenmesine yönelik rekabet ihlalinin uzlaşma ile sona ermesine karar verilmiştir.
Uzlaşma metninde ihlalin varlığı ve kapsamı ile uzlaşma ara kararında öngörülen azami idari para cezası oranı ve tutarı Teşebbüs tarafından açıkça kabul edilmiş olup Teşebbüs’ ün yeniden satıcılarının satış fiyatının tespit edilmesine yönelik davranışlarının Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiğine ve idari para cezası uygulanması gerektiğine, Kanun’un 43. maddesinin yedinci fıkrası ve “Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılmasına Yönelik Soruşturmalarda Uygulanabilecek Uzlaşma Usulüne İlişkin Yönetmelik ‘in 4. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca uzlaşma usulü sonucunda Teşebbüs’ e verilecek idari para cezasında %25 oranında indirim uygulanmasına, tüm bu bilgiler ışığında Kanun’un 4. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespitine yönelik olarak yürütülen soruşturmanın uzlaşma usulü ile sonlandırılmasına karar verilmiştir.
Soru ve önerileriniz için ulaşabilirsiniz.
Celik & Atci Attorney Partnership
